(webcolumn 2012-04)
Ik maak me – net als een groot deel van Nederland – zorgen. Het kabinet is gevallen. De komende maanden lijken gevuld te worden met partijbelang en stemmentrekkerij. Even leek het erop dat er ondertussen niets zou worden ondernomen, maar het tegendeel bleek waar. In ijltempo werd er een een akkoord gesloten. Hoe doordacht kan dat zijn? Volgens mij zei Rutte trouwens dat ‘nu niets doen’ 18 miljoen per dag zou kosten. (De bedragen die genoemd worden zijn zo onvoorstelbaar, dat het best een nul meer of minder kan zijn. Pin me er niet op vast.) Ik vraag me dan af, aan wie wordt dat betaald? En wat gaat die er dan mee doen? Waarmee heeft diegene dat verdiend?
Het klinkt misschien naïef, maar het gaat wel terug naar de basis: Geld is een ruilmiddel. Van middel is het een doel geworden. En daar is het fout gegaan. Ondertussen gaat het nergens anders meer over. Maar, terug naar de essentie, geld is er toch voor bedoeld om ervoor te zorgen dat jullie, mijn opdrachtgevers, mij niet concreet van levensmiddelen en enige luxe hoeven te voorzien?! Omdat jullie zelf geen hagelslag en hardloopschoenen maken, krijg ik geld zodat ik dat in de winkel daarvoor kan ruilen. Geld is een ruilmiddel.
Als je het vanuit dat perspectief bekijkt, zijn problemen op te lossen. Het is dan bijvoorbeeld echt vreemd dat er mensen zijn die zich niet bezwaard voelen dat zij bij ontslag voor meer dan 20.000 keer luxe weekboodschappen meekrijgen. Dat is voldoende voor zo’n 400 jaar, terwijl andere blij zijn als ze in hun levensbehoeften kunnen voorzien. Er wordt oneerlijk geruild. Als mensen daar nou eens over zouden nadenken, en naar handelen…..
Waarom dit betoog in een onderwijswebcolumn? Eigenlijk omdat ik me écht zorgen maak en tegelijkertijd machteloos voel. De blik lijkt uitsluitend gericht op geld. Kwaliteit en inhoud lijken er niet toe te doen, zijn ondergeschikt. En dan raak je dus direct het onderwijs. Daar gaat het bij uitstek over kwaliteit en inhoud. Wat leren we onze kinderen door hieraan voorbij te gaan? Wat levert het het onderwijs?
In de afgelopen tijd zijn er verschillende wetsvoorstellen langsgekomen, die het onderwijs volgens mij echt schaden. Misschien is dat een voordeel van het vallen van het kabinet: Dat proeven met prestatiebeloning (geld!), het buurtontwrichtende idee van excellente scholen en de hervormingen rond passend onderwijs mogelijk niet doorgaan.
Hoog tijd om ons weer te richten op inhoud en kwaliteit met geld als ruilmiddel. Als we wereldwijd zo doorgaan als nu, zijn we op ramkoers. Zoals de Titanic 100 jaar geleden. Ik hoorde een onderzoeker daarover zoiets zeggen als: “Dit verhaal blijft actueel. Kijk naar de huidige situatie. We varen een kant op waarvan we merken dat het niet de goede is. Dat het op een ramp uitloopt. Toch doen we niets omdat er een selecte groep is die van deze koers profiteert. De grote massa gaat er echter aan ten onder.” Ik vind dat een mooie en tegelijkertijd verbijsterende vergelijking. Wie heeft voldoende lef en zeggenschap om het roer werkelijk om te gooien?
Naschrift
Dit betoog is niet geschreven vanuit een politieke kleur. Het gaat om eerlijk en oprecht. Hoe die begrippen worden geoperationaliseerd is per politieke richting anders. Aan de hand van argumenten kan dat een plaats krijgen in discussie en debat. Welke waarde er aan verschillende prestaties en goederen worden gegeven, kan verschillen. Maar het moet wel reëel en te verantwoorden zijn. Als ik in de krant op de ene bladzijde lees over crisis en miljoenenbezuinigingen die vele mensen hard zullen treffen. En een paar pagina’s later iets over een bonus van een vertrekkende topman of een transfer van een voetballer met vele nullen… Tja, dan voel ik verontwaardiging, verbazing, Boos, moedeloos, machteloos.
En dat laatste heeft me ertoe aangezet deze column te schrijven. Volgende maand weer directe onderwijsinhoud. Maar nu moest ik dit echt even met jullie delen.
Iedere leerkracht een professional! 